Houbo tamén –e isto menciónase case con carácter anecdótico ou marxinal— unhas peregrinacións por mar.
O presente volume aborda a historia das devanditas peregrinacións e a orixe do chamado “Camiño Inglés de Santiago”, pero tamén as características actuais da devandita vía, que cada vez conta con máis peregrinos.
O chamado Camiño Inglés de Santiago, itinerario marítimo-terrestre, é unha ruta de dobre ramal, con inicio na Coruña e en Ferrol, o que lle dá unha traza de “Y”, con unión na zona de Hospital (parroquia de San Lorenzo de Bruma), pequena aldea pertencente ao municipio de Mesía onde antigamente situábase un hospital de peregrinos, do que se conserva recordo no topónimo que dá nome ao lugar.
A Coruña foi a ruta principal desde os tempos medievais, dado que o porto herculino tivo o privilexio de entrada e saída de mercadorías e viaxeiros, mentres Ferrol e outros portos eran unha opción secundaria, dependendo, sobre todo, das circunstancias climáticas para a navegación. Na actualidade, Ferrol atrae cada vez máis peregrinos.
Desde 1991, cando se recuperou esta ruta, trazándose un itinerario definido, non pasaron duns centos de peregrinos que por aquí circularon. Pero xa no Ano Santo de 2010 contabilizáronse preto de 10.000 romeus que fixeron o camiño por esta vía xacobea, desde A Coruña e Ferrol. Iso parece indicar unha reactivación desta ruta que, coas melloras practicadas nos últimos anos, é de esperar que terá, cada vez, unha maior afluencia.